تفاوت ضعیفی، تنبلی و انحراف چشم

تفاوت ضعیفی، تنبلی و انحراف چشم در چیست؟

سه اختلال رایج در چشم وجود دارد که در جامعه معمولاً با هم اشتباه گرفته می‌شوند. در این مطلب قصد داریم تفاوت دقیق این سه اختلال را بررسی کنیم. ضعیفی چشم (عیب انکساری)، تنبلی چشم (آمبلیوپی) و انحراف چشم (استرابیسم) واژه‌هایی هستند که مفاهیم جداگانه و تعاریف متفاوتی دارند و مطلقاً نمی‌توانند به‌جای هم استفاده شوند.

۱. ضعیفی چشم یا عیب انکساری (Refractive error): این اختلال که بسیار رایج هم می‌باشد به انواع مختلف مشکلات انکساری چشم گفته می‌شود که در آنها کانون تصویر به‌طور دقیق روی شبکیه چشم متمرکز نمی‌شود. عیوب انکساری به‌طور کلی به دو نوع عیوب انکساری ساده یا مرتبه پایین و عیوب انکساری پیچیده یا مرتبه بالا تقسیم‌بندی می‌شود. عیوب انکساری ساده شامل نزدیک بینی، دوربینی و آستیگماتیسم می‌باشد که تفاوت آنها در محل قرار گیری کانون تصویر نسبت به پرده شبکیه در چشم است‌. افراد نزدیک بین کسانی هستند که نزدیک را خوب می‌بینند ولی فاصله‌های دورتر را تار می‌بینند. افراد دوربین فاصله‌های دورتر را معمولاً بهتر از فاصله‌های نزدیک می‌بینند. آستیگماتیسم نوعی از ضعیفی چشم است که کیفیت دید را در هر دو فاصلۀ دور و نزدیک خراب می‌کند‌. البته باید توجه شود میزان تاری دید ناشی از آستیگماتیسم معمولاً کمتر از نزدیک بینی و دوربینی است.

عیوب انکساری پیچیده که به آنها خطاهای بینایی مرتبه بالای چشم یا آستیگماتیسم نامنظم نیز گفته می‌شود یکسری خطاهای ریز اپتیکی موجود در سیستم بینایی چشم هستند که در مجموع کیفیت تصویر چشم را تحت تأثیر قرار می‌دهند. این نوع عیوب انکساری در مشکلات چشمی خاص مانند بیماری قوز قرنیه، پارگی‌های قرنیه، ناخنک و ..‌.افزایش می‌یابد و باعث تاری دید بیماران می‌شود.

پس در مورد ضعیفی چشم به‌طور کلی می‌توان گفت مجموعه‌ای از عوامل اپتیکی ایجاد‌کننده تاری دید هستند که با تجویز عینک یا لنزهای تماسی اصلاح می‌شوند و دید بیمار خوب می‌شود.

۲. تنبلی چشم یا آمبلیوپی (Amblyopia): این اختلال هم معنی با ضعیفی چشم نیست. تنبلی چشم به اختلالی گفته می‌شود که به دلیل نرسیدن تصویر مناسب به هر دو چشم در زمان تکامل بینایی در سنین زیر ۷ سالگی، قسمت بینایی مغز تکامل لازم را پیدا نمی‌کند و به اصطلاح ساده، مغز برای پردازش بینایی خوب تکامل نمی‌یابد‌. تفاوت ضعیفی و تنبلی چشم به زبان ساده به این صورت است که کسی که ضعیفی چشم دارد با زدن عینک یا لنز مناسب دید خوب و کامل پیدا می‌کند و واضح می‌بیند اما کسی که تنبلی چشم دارد حتی با زدن عینک نیز دید خوبی نخواهد داشت.

۳. انحراف چشم یا استرابیسم (Strabismus): انحراف چشم در زبان عامیانه همان لوچی یا چپ شدن چشم است. انحراف چشم به حالتی گفته می‌شود که دو چشم در حالت موازی با هم قرار ندارند و یکی از آنها به یک سمت منحرف شده است. برای مثال یک چشم به سمت بالا یا سمت بینی یا سمت گیج‌گاه منحرف شده باشد. به زبان ساده در انحراف چشم یک چشم به یک سمت نگاه می‌کند، چشم دیگر به یک سمت دیگر.

انحراف چشم هم‌معنی با تنبلی چشم نیست. وجود انحراف چشم در سنین زیر ۷ سالگی، می‌تواند منجر به تنبلی چشم شود. بنابراین انحراف چشم و تنبلی چشم دو اختلال کاملاً متفاوت هستند. یک فرد ممکن است انحراف داشته باشد بدون تنبلی چشم، یا می‌تواند هر دو را با هم داشته باشد. همچنین یک نفر می‌تواند تنبلی چشم داشته باشد اما انحراف نداشته باشد. به‌طور کلی باید گفت تنبلی چشم یک اختلال تکامل مغزی می‌باشد که پردازش اطلاعات بینایی خوب تکامل پیدا نکرده است. ضعیفی چشم و انحراف چشم مشکلات چشمی هستند که می‌توانند منجر به تنبلی چشم شوند.

واژگان کلیدی: ضعیفی چشم، نزدیک بینی، دوربینی، آستیگماتیسم، انحراف چشم، لوچی، استرابیسم، تنبلی چشم، آمبلیوپی