۷ روش برای توقف پیشرفت ضعیفی چشم

چگونه از پیشرفت ضعیفی چشم، جلوگیری کنیم؟
دکتر امیر اسهرلوس

ضعیفی چشم از نوع نزدیک بینی در اغلب موارد حالت پیشرونده دارد. این نوع ضعیفی چشم به طور معمول در سنین کودکی یا نوجوانی شروع می‌شود و هر سال پیشرفت می‌کند. میزان پیشرفت نزدیک بینی حدود ۰/۵ تا ۱ نمره در سال است که می‌تواند باعث آسیب‌های جدی در ساختارهای مهم چشم شود. از آنجایی که پیشرفت نزدیک بینی عمدتاً با بزرگ شدن اندازۀ کرۀ چشم اتفاق می‌افتد، بزرگ شدن تدریجی کرۀ چشم باعث کشیده شدن بافت‌های حساس چشم از جمله شبکیه می‌شود و تخریب تدریجی این بافت را رقم می‌زند. بنابراین زمانی که یک کودک یا نوجوان با نزدیک بینی روبرو می‌شود از بدو شروع این نزدیک بینی باید به فکر کنترل پیشرفت آن باشیم، چرا که افزایش نمرۀ نزدیک بینی به مقادیر بالای ۷ نمره معمولاً یک بیماری چشمی محسوب می‌شود و از حالت یک ضعیفی چشم ساده خارج می‌گردد.

روش‌های مختلفی برای کنترل پیشرفت نزدیک بینی وجود دارد که میزان کارایی آنها باهم متفاوت است. در این مقاله به ۷ مورد از روش‌های مؤثر در کنترل نزدیک بینی اشاره خواهیم کرد:

۱- لنزهای ارتوکراتولوژی (لنزهای شبانه، لنزهای شارژی):
این لنزها جزو پیشرفته‌ترین لنزهای تماسی در دنیا محسوب می‌شوند و بیش از ۸۵ سال از نخستین معرفی این لنزها می‌گذرد. این لنزها در اوایل به عنوان یک روش برای اصلاح نزدیک بینی و آستیگماتیسم معرفی شدند و در این حوزه در سال ۲۰۰۲ توانستند تأییدیه سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) را نیز دریافت کنند. این لنزها شب قبل از خواب داخل چشم گذاشته می‌شوند و صبح موقع بیدار شدن از چشم برداشته می‌شوند. در این حالت فرد هیچ نیازی به استفاده از لنز و عینک در طول روز ندارد و نمره ضعیفی چشم او تا شب صفر بوده و دید عالی خواهد داشت. این لنزها با تغییر انحنای موقتی قرنیه، ضعیفی چشم را به صورت موقت برای یک روز اصلاح می‌کنند و این اقدام هیچ عارضه‌ای برای چشم ایجاد نمی‌کند. در سال‌های اخیر تحقیقاتی انجام شد که ثابت کرد به کارگیری این لنزها در کودکان و نوجوانانی که دچار نزدیک بینی پیشر‌نده هستند و ضعیفی چشم آنها در حال پیشرفت هست باعث می‌شود از پیشرفت ضعیفی جلوگیری کند و به عنوان یکی از روش‌های مؤثر و عالی برای متوقف کردن ضعیفی چشم شناخته شدند. در سال ۲۰۲۱ سازمان غذا و داروی آمریکا به عنوان مهمترین مرجع اعتباربخشی به روش‌های تشخیصی و درمانی در دنیا، لنز ارتوکراتولوژی را به عنوان یک روش مؤثر ‌‌و بی‌عارضه برای کنترل پیشرفت نزدیک بینی تایید کرد. در حال حاضر لنزهای ارتوکراتولوژی (که به لنزهای شارژی هم معروفند) مؤثرترین روش کنترل پیشرفت ضعیفی چشم هستند ‌و نتایج بسیار عالی در این زمینه نشان می‌دهند.

۲ و ۳- لنزهای تماسی و عدسی‌های عینکی پریفرال دیفوکوس:
این نوع عدسی‌ها که هم به صورت عدسی‌های تماسی و هم به صورت عدسی‌های عینکی تولید می‌شوند یکی دیگر از روش‌های مؤثر و کارآمد در زمینه کنترل نزدیک بینی به شمار می‌روند. عدسی‌های با طراحی پریفرال دیفوکوس توسط شرکت‌های معتبر دنیا مانند شرکت هویا، شرکت اسیلور و شرکت زایس و دیگر شرکت‌های تولیدکنندۀ عدسی تولید شده‌اند و تحقیقات انجام شده بر روی این عدسی‌ها نتایج مثبت و ارزنده‌ای را نشان داده است. عدسی‌های تماسی مایسایت (Misight) مربوط به شرکت کوپرویژن که با اصول پریفرال دیفوکوس طراحی می‌شود در سال ۲۰۱۹ تأییدیه سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) را به عنوان یک روش کنترل پیشرفت نزدیک بینی دریافت کرد. بقیۀ عدسی‌های این حوزه نیز در حال گذراندن مراحل مختلف برای دریافت این تأییدیه هستند که نشان دهندۀ تاثیر عالی این روش‌ها می‌باشد.

۴- آتروپین رقیق شده (Low dose Atropine):
در این روش از قطره‌های رقیق شدۀ آتروپین با غلظت‌های ۰/۰۱ تا ۰/۱ درصد برای کنترل پیشرفت نزدیک بینی استفاده می‌شود. غلظت این قطره بر اساس وضعیت چشم هر بیمار و همچنین سن بیمار تعیین می‌شود و رقیق‌سازی انجام می‌شود. این قطره هر شب یک بار به مدت حداقل ۲ سال در چشم فرد ریخته می‌شود و در صورت ادامۀ روند پیشرفت بعد از دو سال، دورۀ درمان دوباره تکرار می‌شود. ترکیب این روش با روش‌های دیگر اثر بسیار خوبی بر کنترل پیشرفت نزدیک بینی اعمال می‌کند. این قطره‌ها بعد از انجام یک معاینه دقیق، توسط معاینه‌گر ساخته می‌شود و در اختیار معاینه‌گر قرار می‌گیرد.

۵- درمان با تابش نور قرمز (Red light therapy):
یکی از روش‌های جدید برای کنترل نزدیک بینی است که از تابش مکرر نورهای قرمز با طول موج مشخص به صورت کوتاه‌مدت در چشم استفاده می‌کند. نور قرمز با وسیلۀ مخصوص روزی دو بار، هر بار به مدت ۳ دقیقه در چشم تابانده می‌شود و حداقل برای یک سال درمان ادامه می‌یابد. این روش برای کنترل نزدیک بینی نتایج خوبی را نشان داده است و در حال حاضر به عنوان یکی از درمان‌های جدید مطرح شده است.

۶- لنزهای تماسی چندکانونه یا مولتی فوکال:
این لنزها که در عامیانه به لنزهای دو دید معروف هستند به عنوان یکی دیگر از روش‌های کنترل نزدیک بینی به حساب می‌آیند. استفاده از این لنزها در کودکان و نوجوانان می‌تواند باعث کند شدن پیشرفت نزدیک بینی شود البته تاثیر این روش به اندازۀ روش‌های قبلی نیست.

۷- روش‌های ترکیبی:
تجربه و تحقیقات نشان داده است که ترکیب روش‌های مختلف کنترل نزدیک بینی، اثر بهتری را ایجاد می‌کند و‌ پیشرفت را با قدرت بیشتری کنترل خواهد کرد. برای مثال ترکیب آتروپین رقیق‌شده با روش ارتوکراتولوژی (روش ارتوکراتوآتروپین تراپی) یا ترکیب روش‌های عینکی با آتروپین‌تراپی اثر بسیار قوی‌تری در کنترل نزدیک بینی ایجاد می‌کند.‌

خوشبختانه اکثر روش‌های ذکر شده برای کنترل نزدیک بینی در کلینیک تخصصی دکتر اسهرلوس انجام می‌شود و با به کارگیری از علم روز ‌و امکانات به روز و پیشرفته خدمات کامل و دقیق در این زمینه به مراجعین داده می‌شود. برای تمام کودکان و نواجوانان و‌ جوانانی که ضعیفی از نوع نزدیک بینی دارند و ضعیفی چشم آنها در حال پیشرفت است حتماً توصیه می‌شود جهت شروع اقدامات درمانی مراجعه کنند و از پیشرفت ضعیفی چشم خود جلوگیری به عمل آورند.

واژگان کلیدی این مقاله:
نزدیک بینی، مایوپی، نابینایی، نزدیک بینی پیشرونده، نزدیک بینی پاتولوژیک، مایوپیا کنترل، آتروپین تراپی، آتروپین رقیق شده، لو دوز آتروپین، پریفرال دیفوکوس، لنز مایسایت، عدسی مایو اسمارت، عدسی استلست اسیلور، ارتوکراتولوژی، لنز ارتوکی، لنز شبانه، لنز شارژی، کنترل نزدیک بینی، درمان نور قرمز، Red light therapy, لنز اسکلرال، لیزیک