تومور مداری — که گاهی به آن «تومور پشت چشم» یا «تومور اربیت» نیز گفته میشود — به رشد غیرطبیعی سلولها در فضای اطراف چشم یا پشت چشم (حدقه / اربیت) اطلاق میشود. این فضا شامل ساختارهای مختلف است: عصب بینایی، عضلات حرکت چشم، بافت چربی، عروق، غدد اشکی و استخوانهای احاطهکننده چشم.
چون این ساختارها هم بسیار حساساند و هم بسیار نزدیک به چشم و حتی بخشهایی از مغز، تومور در این ناحیه میتواند هم دید و هم عملکرد عصبی را تحت تأثیر قرار دهد. بنابراین شناخت آن، تشخیص زودهنگام، و درمان مناسب، اهمیت زیادی دارد.
تومور مداری میتواند منشأ، نوع بافت، رشد و رفتار متفاوتی داشته باشد. برخی از انواع رایج عبارتاند از:
در کودکان، برخی از تومورهای شایع مداری عبارتاند از گلیوم عصب بینایی، کیستها یا همانژیوم ها. در بزرگسالان اما انواع متنوعتری دیده میشود.
نشانههای تومور مداری بسیار متنوعاند و بسته به محل، اندازه، سرعت رشد و نوع تومور، متفاوت خواهند بود. برخی از علائم رایج عبارتاند از:
نکته مهم: بسیاری از تومورهای مداری بهتدریج رشد میکنند و علائم آنها آهسته ظاهر میشود؛ بنابراین ممکن است ابتدا تغییرات جزئی بینایی یا ظاهر چشم دیده شود که جدی گرفته نشود.
تشخیص دقیق تومور مداری معمولاً شامل مراحل زیر است:
MRI (تصویربرداری تشدید مغناطیسی): بهترین و دقیقترین روش برای دیدن ساختارهای حدقه، اعصاب، بافتها، عروق و تمایز ضایعه.
CT scan (توموگرافی کامپیوتری): در بعضی شرایط برای دیدن ساختار استخوانی حدقه یا در موارد خاص کاربرد دارد.
تشخیص زودهنگام — حتی پیش از بروز پروپتوز یا علائم شدید — اهمیت دارد، زیرا بسیاری از تومورها در مراحل اولیه حجم و تأثیر کمی دارند و درمان با ریسک کمتر ممکن است.
نوع و نحوه درمان بر اساس عوامل زیر تعیین میشود: نوع تومور (خوشخیم یا بدخیم)، اندازه و محل آن، سرعت رشد، علائم در زمان تشخیص، سن و وضعیت کلی بیمار، و تأثیر بر بینایی و ساختارهای اطراف.
برای تومورهای خوشخیمی که رشد آهسته دارند و باعث علائم شدید نشدهاند، گاهی «مراقبت فعال» (Active surveillance) انتخاب میشود؛ یعنی معاینات منظم چشمی و تصویربرداری دورهای.
اگر تومور باعث کاهش دید، پروپتوز (بیرونزدگی چشم)، فشار بر ساختارهای اطراف یا علائم عصبی/چشمی/حرکتی شد — جراحی برداشت تومور معمولترین گزینه است. در بسیاری موارد، جراحی میتواند نیاز به درمانهای بعدی را کاهش دهد.
در تومورهای بدخیم یا وقتی جراحی کامل مقدور نباشد، پرتودرمانی یا شیمیدرمانی یا ترکیبی از آنها ممکن است لازم باشد.
در برخی تومورهای خاص (مثل غلاف عصب بینایی) که رشد آهسته دارند ولی بینایی در خطر است، رادیوتراپی متمرکز و دقیق میتواند گزینه مناسب برای حفظ بینایی باشد.
حتی پس از درمان، معاینات منظم چشم و تصویربرداری دورهای پیشنهاد میشود: برای نظارت بر بازگشت تومور، کنترل بینایی، و بررسی عوارض احتمالی. همچنین داشتن سبک زندگی سالم، مراقبت از سلامت عمومی مغز و چشم میتواند مفید باشد.
باید به سرعت به پزشک متخصص مراجعه شود اگر:
تشخیص و درمان زودهنگام میتواند از آسیب دائمی به بینایی و بروز عوارض جدی جلوگیری کند.
تومور مداری — ضایعاتی که در فضای اطراف چشم یا پشت چشم (حدقه / اربیت) ایجاد میشوند — طیف گستردهای از انواع خوشخیم تا بدخیم را در بر میگیرند. با توجه به حساسیت ساختارهای چشم و ارتباط آن با مغز، این تومورها میتوانند تأثیر جدی بر بینایی و سلامت عصبی بگذارند.
آگاهی از علائم هشدار، معاینات منظم چشمپزشکی و تشخیص زودهنگام، کلید کاهش آسیب و بهبود نتیجه درمان است. در بسیاری از موارد، درمان مناسب (جراحی، پرتودرمانی، یا نظارت فعال) میتواند کیفیت زندگی را حفظ کند.
با این حال هیچ تضمینی برای بیخطر بودن همیشگی وجود ندارد — حتی تومور خوشخیم با تأخیر در تشخیص ممکن است به بافت اطراف فشار بیاورد و مشکلات جدی ایجاد کند. بنابراین نگاه پیشگیرانه و پیگیری منظم ضروری است.
تومور مداری, تومور پشت چشم, Orbital tumor, Optic nerve glioma, بیرون زدگی چشم, پروپتوز, جراحی تومور اربیتال, تشخیص تومور چشمی, درمان تومور پشت چشم, علائم تومور اربیتال
19 آبان 1404
کلینیک بیناییسنجی و عینک در ونک: معاینه تخصصی چشم، ساخت دقیق عینک، فیتینگ لنز تماسی و عدسیهای تدریجی با تجهیزات روز و اپتومتریستهای باتجربه. پارکینگ اختصاصی، تنوع فریم و عدسی و مشاوره شخصیسازیشده؛ گزینهای ایدهآل برای بیناییسنجی ونک، ساخت عینک...
27 مرداد 1403
بررسی عوامل ژنتیکی، سابقه حساسیتهای چشمی و مالش مکرر چشم در بروز بیماری قوز قرنیه
15 مهر 1404
چرا برای رفع پیرچشمی نباید به دنبال جراحی باشیم؟
تمامی حقوق این مجموعه متعلق به دکتر امیر اسهرلوس است.
طراحی وبسایت: هورماه
