عینک‌های چندکانونه، شاهکار تکنولوژی برای درمان پیرچشمی

آشنایی با انواع عینک‌های چندکانونه

پیرچشمی (Presbyopia) فرآیندی طبیعی است که از حدود ۴۰ سالگی آغاز می‌شود و موجب کاهش توانایی چشم در تمرکز روی اجسام نزدیک می‌گردد. این پدیده هرچند اجتناب‌ناپذیر است، اما به لطف پیشرفت‌های اپتیکی و فناوری‌های نوین، راهکارهای متنوع و مؤثری برای جبران آن ارائه شده است. «عینک‌های چندکانونه» در صدر این نوآوری‌ها قرار دارند و به‌عنوان شاهکار تکنولوژی در درمان پیرچشمی شناخته می‌شوند. انواع عینک های چند کانونه به شرح زیر می باشد.

عینک‌های تریفوکال یا سه‌کانونه (Trifocal):

عدسی‌های تریفوکال از سه بخش مجزا تشکیل شده‌اند:
بخش بالایی برای دید دور (مانند رانندگی یا تماشای تلویزیون)
بخش میانی برای فاصله متوسط (کار با کامپیوتر یا صحبت با افراد در فاصله روبه‌رو)
بخش پایینی برای دید نزدیک (مطالعه و نوشتن)
این طراحی نسبت به بایفوکال، دید میانی را نیز پوشش می‌دهد و برای سبک زندگی مدرن اهمیت فراوانی دارد. هرچند خطوط مرئی بین نواحی عدسی ممکن است برای برخی بیماران ناخوشایند باشد، اما برای کسانی که به تقسیم‌بندی مشخص دید علاقه‌مندند، تریفوکال انتخابی مؤثر است. البته این نوع عدسی ها امروزه خیلی استفاده نمی شوند.

عینک‌های کوادرافوکال یا چهار‌کانونه (Quadrifocal):

کوادرافوکال‌ها علاوه بر دید دور، میانی و نزدیک، یک ناحیه اضافی نیز ارائه می‌دهند که بر اساس نیاز فرد طراحی می‌شود. این بخش می‌تواند فاصله کاری خاصی را پوشش دهد، مانند:
فاصله جراحی برای پزشکان
فاصله میز ابزار برای مهندسان
فاصله ساز در نوازندگان حرفه‌ای

اگرچه تطابق با چهار ناحیه ممکن است زمان‌برتر باشد، اما دقت و انعطاف‌پذیری این عدسی‌ها برای افرادی با نیازهای تخصصی، بی‌نظیر است.

عینک‌های پروگرسیو یا تدریجی (Progressive):

عدسی‌های پروگرسیو نسل مدرن عینک‌های چندکانونه هستند. در این عدسی‌ها، قدرت نوری به‌طور پیوسته از بالای عدسی (برای دید دور) به پایین آن (برای دید نزدیک) تغییر می‌کند و خطوط مرئی وجود ندارد.

– نسل‌های مختلف پروگرسیو عبارتند از:
نسل اول (Classic Progressive): طراحی اولیه با تغییر تدریجی قدرت، اما محدودیت در میدان دید میانی و اعوجاج جانبی زیاد.

نسل دوم (Soft Design): بهبود در انتقال نرم بین فاصله‌ها، با کاهش پدیده شناوری، اما میدان دید نزدیک محدود.

نسل سوم (Freeform Progressive): ساخته‌شده با فناوری برش دیجیتال (Freeform) و قابل شخصی‌سازی بر اساس ابعاد صورت و فریم؛ میدان دید وسیع‌تر و کیفیت بالاتر.

نسل چهارم (Individualized Progressive): طراحی کاملاً اختصاصی بر اساس سبک زندگی، فاصله کاربری (Reading Distance) و عادات حرکتی چشم فرد.

پروگرسیوهای مدرن مانند Varilux (شرکت Essilor) و Hoya MyStyle نمونه‌هایی از این نسل‌های پیشرفته هستند.

عینک‌های پروگرسیو آفتابی (Progressive Sunglasses):

این عدسی‌ها همان مزایای پروگرسیو‌های معمولی را دارند اما با پوشش ضد UV و اغلب همراه با پولاریزاسیون ساخته می‌شوند. نتیجه آن، ترکیبی از حفاظت در برابر آفتاب و اصلاح دید در همه فاصله‌ها است.
این نوع برای رانندگی طولانی، فعالیت‌های ورزشی فضای باز یا افراد حساس به نور، انتخابی ایده‌آل است. برندهایی مانند Maui Jim و Zeiss نسخه‌های پروگرسیو آفتابی را با کیفیت اپتیکی و فیلتر رنگی متنوع ارائه می‌دهند.

عینک‌های رگرسیو یا آفیس (Regressive / Office Lenses):

رگرسیوها برای فاصله نزدیک و میانی طراحی شده‌اند و دید وسیع‌تری نسبت به پروگرسیو در این بازه‌ها ایجاد می‌کنند. به همین دلیل، به‌عنوان «عدسی آفیس» نیز شناخته می‌شوند.
این عینک‌ها برای کارمندان اداری، طراحان، معماران، نویسندگان و هر فردی که ساعات طولانی با رایانه یا کتاب کار می‌کند بسیار کاربردی هستند. تنها محدودیت آن‌ها، ناکارآمدی در دید دور است و به همین دلیل معمولاً در کنار یک عینک اصلی استفاده می‌شوند.

عینک‌های آنتی فتیگ یا ضدخستگی (Anti-Fatigue):

این عدسی‌ها طراحی شده‌اند تا فشار تطابقی چشم در کار نزدیک کاهش یابد. در بخش پایینی عدسی، حدود +۰.۵۰ تا +۱.۰۰ دیوپتر قدرت اضافی وجود دارد تا عضلات چشم هنگام مطالعه طولانی یا کار با تلفن همراه خسته نشوند.
عینک‌های آنتی فتیگ برای دانشجویان، کارمندان دیجیتال و افرادی که علائم خستگی چشمی دارند، بسیار مفید هستند. برندهایی مثل Essilor Eyezen و Hoya Sync از مشهورترین نمونه‌های این دسته‌اند.

عینک‌های هوشمند اتوفوکوس (Autofocus Smart Glasses):

نوآورانه‌ترین دسته در درمان پیرچشمی، عینک‌های اتوفوکوس هستند. این عینک‌ها با فناوری‌های الکترونیک و حسگرهای حرکتی کار می‌کنند. به‌محض تغییر جهت نگاه یا فاصله سوژه، عدسی به‌طور خودکار فوکوس را تنظیم می‌کند.

فناوری‌های مورد استفاده:
– عدسی‌های مایع کریستالی (Liquid Crystal Lenses): تغییر ضریب شکست کریستال مایع با اعمال ولتاژ، برای تنظیم سریع قدرت عدسی.
– عدسی‌های الکتروواکتیو (Electro-active Lenses): طراحی شرکت‌هایی مانند PixelOptics که با ولتاژ الکتریکی فوکوس تغییر می‌کند.
– فناوری‌های ردیابی چشم (Eye-Tracking Autofocus): استفاده از حسگر برای تعیین محل دقیق نگاه و تنظیم فوری فوکوس.

نمونه برندها:
PixelOptics emPower: اولین عینک اتوفوکوس تجاری با لنزهای الکتروواکتیو.

Deep Optics (Lens-on-Demand): عدسی‌های تطبیقی با کنترل هوشمند

Voy Glasses: پروژه‌ای نوین با استفاده از هوش مصنوعی برای تشخیص فاصله و تغییر لحظه‌ای قدرت عدسی.

این عینک‌ها هنوز در مرحله توسعه و تجاری‌سازی گسترده هستند و هزینه بالایی دارند، اما آینده روشنی در درمان پیرچشمی نوید می‌دهند.

به طور کلی باید گفت که از تریفوکال‌های کلاسیک تا پروگرسیو‌های پیشرفته، از عدسی‌های آفیس و آنتی فتیگ گرفته تا پروگرسیو آفتابی و حتی اتوفوکوس‌های هوشمند، جهان عینک‌های چندکانونه طیفی گسترده از انتخاب‌ها را برای بیماران مبتلا به پیرچشمی فراهم کرده است. انتخاب بهترین گزینه به سن، شغل، سبک زندگی و عادات بینایی هر فرد بستگی دارد.
در کلینیک دکتر اسهرلوس، با استفاده از تجهیزات دقیق اپتومتری و بهره‌گیری از برندهای معتبر جهانی، هر بیمار می‌تواند مناسب‌ترین عدسی چندکانونه را برای زندگی خود انتخاب کند.

واژگان کلیدی این مقاله:
پیرچشمی، عینک چندکانونه، تریفوکال (Trifocal)، کوادرافوکال (Quadrifocal)، پروگرسیو (Progressive)، پروگرسیو آفتابی (Progressive Sunglasses)، رگرسیو یا آفیس (Regressive / Office Lenses)، آنتی فتیگ (Anti-Fatigue)، عینک هوشمند اتوفوکوس (Autofocus Smart Glasses)، عدسی تدریجی، عدسی فری‌فورم، کلینیک دکتر اسهرلوس